Categorie

Gezien & Gelezen

Theaterbezoek en kranten lezen. Ik kan er geen genoeg van krijgen. Als kunsthistorica ben ik ook regelmatig in een museum te vinden en last but not least zijn film, poëzie en dans geliefde ingrediënten voor een avondje uit. Tussendoor lees ik ook af een toe een boek, tijdschrift of dichtbundel. Enfin, keuzestress en chronisch tijdgebrek dus. Welcome to my world.

Gezien & Gelezen Mindstyle & Lifestyle

50plusmeisje model in ‘Inspiration’ van de Bijenkorf

14 september 2015

mooi 50plusmeisje model in ‘Inspiration’

Eerder dit jaar schreef ik over het Magazine ‘Inspiration’ van de Bijenkorf en waarom dat zo weinig afgestemd is op 50plusmeisjes. Dat er wel mannelijke modellen van een zekere leeftijd in het blad figureren (Hans Kemmink van het voormalige Puck & Hans en acteur Jeff Bridges). Maar  dat er in het hele magazine geen enkel vrouwelijk model van boven de 20 te bekennen is (Inspiration ook voor 50plusmeisjes).

“En dat terwijl de doorsnee twintiger het Bijenkorf-assortiment never nooit niet kan betalen en je je als 50plusmeisje IRL in de Bijenkorf meteen thuis voelt. Unter freundinnen, zal ik maar zeggen.”

Ik eindigde met een advies aan directeur marketing Robert Bohemen:

“Maak een Inspiration voor 50plusmeisjes. Succes gegarandeerd, daar ben ik van overtuigd!”

Wat schetste mijn verbazing toen de nieuwe ‘Inspiration’ op de mat viel en ik daarin niet alleen een prachtig mannelijk model van boven de 50 zag, maar ook een idem van het vrouwelijk geslacht.  Compleet met lange loshangende grijze haren!

Chapeau!

50plusmeisje model in Bijenkorf Magazine 'Inspiration'

Bijenkorf Magazine ‘Inspiration’. Thema ‘Identity’

Dat komt zeker niet door mijn blog. Zo invloedrijk ben ik niet. Maar stiekem voelt het toch een beetje zo. Alsof ik een bijdrage heb geleverd aan het opeisen van de rechtmatige aanwezigheid van 50plusmeisjes in modebladen.

Dat steeds vaker 50plusmeisjes als modemodel opduiken is natuurlijk te danken aan het feit dat we zo’n interessante doelgroep zijn. Iedere marketeer weet dat “de groep 50-plus” maar liefst 80 procent van het totale Nederlandse vermogen in handen heeft. En dat die groep ook nog eens veel makkelijker geld uitgeeft dan op jongere leeftijd.

In mijn eigen omgeving hebben de meeste van mijn 50plus vriendinnen een redelijk tot goed gevulde beurs. Ze zijn more than willing hun geld uit te geven aan stijlvolle kleding. Kleding is immers een belangrijke tool om er zo lang mogelijk zo goed mogelijk uit te blijven zien.

en ja, we zijn met velen

Anno 2015 is in veel gemeenten de helft van de bevolking de 50 gepasseerd. In 2019 zal dat voor heel Nederland gelden. Volgens het CBS is in 2019 de helft van de volwassenen 50-plusser; één op de twee! Van de bijna 14 miljoen volwassenen die er dan in Nederland wonen, zijn er dan maar liefst 7 miljoen ouder dan 50 jaar.

we weten wat we willen

Op internet vond ik diverse onderzoeken naar de 50-plus consument. Daarin las ik o.a. dat wij  heel precies weten wat we willen van reclame.

  1. geen bla bla, zeg gewoon wat het is
  2. toon herkenbare situaties en echte mensen; mensen met buikjes en rimpels
  3. hou het begrijpelijk
  4. gebruik humor

Met de nodige zelfspot las is dat 50-plussers zich niet aangesproken voelen door reclames waarin mensen van dezelfde leeftijd acteren. Wij herkennen ons daar niet in, omdat we ons 10 tot 15 jaar jonger voelen dan we in werkelijkheid zijn (10 tot 15 jaar maar!)

Hoe grappig is dat. En hoe herkenbaar.

Ik zit redelijk vaak op een terrasje. Onder het genot van een dubbele espresso of wijntje observeer ik met veel interesse de voorbijgangers. Speciale aandacht heb ik voor aantrekkelijke vrouwen van mijn leeftijd. Ik probeer te ontdekken wat hen aantrekkelijk maakt. Waarom zien ze er goed uit, beter dan de meeste andere leeftijdgenoten? En ja, nu ik met mijn neus op de feiten ben gedrukt, realiseer ik me dat ik dan meestal kijk naar vrouwen van een jaar of 45-50. Een jaar of tien jonger dus dan de 57 jaar die ik ben.

geen homogene groep

Nu moeten we zeker niet alle 50plussers over een kam scheren. Senioren vormen een allesbehalve homogene groep. Blijkens onderzoek van Bindinc Kenniscentrum (voorheen het 50+Expertisecentrum) en bureau Veldkamp (TNO/NIPO) valt de groep uiteen in vijf subgroepen. Iedere subgroep heeft een  andere levenshouding, een ander besteedbaar inkomen en dus ook een ander leef- en bestedingspatroon. En wat hebben die marketeers toch leuke subgroep namen verzonnen:

  1. de vrijgevochten voorlopers
  2. de jongere ruimdenkers
  3. de stoere prijsbewusten
  4. de behoudende zorgzamen
  5. de oudere afwachtenden

Bij groep 1. was een heel belangrijke opmerking toegevoegd:

“Bestaat momenteel uit zo’n 1,2 miljoen commercieel heel interessante consumenten!”

we nemen het heft weer in eigen handen

De onderzoeken benoemen natuurlijk ook verschillen tussen 50plus mannen en 50plus vrouwen. Zo schijnt voor ons, 50plusmeisjes, zelfontplooiing erg belangrijk te zijn.

“Nadat ze zich een bepaalde levensperiode hebben weggecijferd voor man en kinderen, nemen ze het heft weer in eigen handen. Ze pakken hobby’s op, volgen opleidingen en verwennen zichzelf met mooie en luxe spullen.”

Ik pas precies in dat profiel. Over het hernieuwde gevoel van vrijheid blijheid nu ik ouder ben, schreef ik al eerder (50plusmeisje ontdekt opnieuw vrijheid blijheid).

En ja, ik ben dol op mooie en luxe spullen. Vandaar dat ik die Bijenkorf magazines en andere modebladen steevast met interesse doorblader.

verlangen naar een 10 kilo lichtere versie van mezelf

Tijdloos model Linda Spierings. Een 50plusmeisje van 57.

Een 50plusmeisje van 57. Linda Spierings in NRC de Luxe, september 2015

Zo is het voor mij altijd een feestje als er weer een DeLUXE Magazine van de NRC in de bus valt met een modeontwerp(st)er als gastredacteur. In het meest recente nummer van september 2015 was dit Veronique Branquinho. Daarin prijken maar liefst vier paginagrote foto’s met “tijdloos model” Linda Spierings, die inmiddels 56 jaar is. Hiep hiep hoera! Wat ziet zij er geweldig uit (oeps….bijna had ik opgeschreven: wat ziet zij er NOG geweldig uit). Naturel, elegant en inderdaad “tijdloos”. 

Haar beeltenis doet mij verlangen naar een 10 kilo lichtere versie van mezelf. Ik neem me voor om nu echt eens serieus te gaan lijnen. Ook daarin pas ik naadloos in de doelgroep waartoe ik behoor als ik de marketeers mag geloven; 50plusmeisjes zijn nl. ook gretige afnemers van afslankproducten.

Maar daarover een andere keer….

 

Gezien & Gelezen

Nederlandse rozen uit Kenia.

28 juni 2015

 

Nederlandse rozen uit Kenia

gelezen in de Volkskrant

Afgelopen zaterdag (27 juni 2015) las ik in het Economiekatern van de Volkskrant het artikel “Nederlandse rozen uit Kenia, op een koopje”.
Best een genuanceerd artikel. Ik kreeg bijna medelijden met de geïnterviewde teler van

“een keurig bedrijf”

duizenden rozen per dag

In Kenia worden de rozen in kassen geteeld. Vervolgens knippen vrouwen (ja, vooral vrouwen) 2.400 rozen per dag, waarvoor ze 2,50 euro betaald krijgen.

2.400 rozen per dag!

De rozen worden gesorteerd, gebundeld en verpakt. De verpakking varieert, afhankelijk van de Europese supermarkt waar het bosje uiteindelijk verkocht gaat worden.

Zo komen 2,8 miljard rozen van Kenia naar Nederland.

die rozen bij AH

Nederlandse rozen uit Kenia?

Ik associeer die rozen met AH.

Daar zie ik ze regelmatig; in het bloemenrekje waar ik langsloop op weg naar de uitgang.

Het zijn van die in wezen armetierige, maar toch ook ergens best wel vrolijke bosjes met gesorteerde gekleurde roosjes. Dat is het beeld dat ik voor ogen had tijdens het lezen.

Ze staan na de kassa. Je wordt geacht bloemen en planten apart af te rekenen bij de info balie, waar je ook sigaretten kunt kopen.

God zij dank voor die extra barrière. De boodschappen liggen dan al betaald en wel in mijn winkelwagentje en ik heb dan meestal nog maar een idee: zo snel mogelijk naar huis. Veel te gehaast om voor zo’n bosje weer een keer langs een kassa te moeten.

Soms kom ik tegen beter weten in toch in de verleiding om zo’n bosje te kopen. Vooral als ze in de aanbieding zijn. Twee bossen voor 5 euro of zo iets.

Godbetert. Tuurlijk weet ik dat dat niet kan. Zo goedkoop.

En dan toch. Ook, nadat ik inmiddels uit ervaring weet dat die rozen nooit allemaal uitkomen. Dat de meeste binnen een paar dagen hun kopjes laten hangen en ik me dan heel erg genaaid voel.

sinds Moederdag

Maar sinds Moederdag dit jaar koop ik die dingen niet meer.

Toen hoorde ik voor het eerst dat de meeste van onze ‘Nederlandse’ supermarktrozen uit Afrika komen. Via Facebook kwam mij de campagne onder ogen die HIVOS al jaren rondom Moederdag en Valentijnsdag organiseert. Het zijn uitgelezen dagen om de consument te wijzen op

“de erbarmelijke arbeidsomstandigheden in de Afrikaanse rozenteelt.”

Bij mij heeft de HIVOS-campagne gewerkt. Het was het broodnodige laatste zetje, gecombineerd met die hangende kopjes, waardoor ik tegenwoordig de verleiding om zo’n bosje rozen uit Kenia aan te schaffen met het grootste gemak kan weerstaan. En dat blijft zo, ondanks het genuanceerde artikel, ondanks de best valide argumenten van de teler, ondanks het vermoeden dat werk in Afrika sowieso beter is dan geen werk.

Ik werd overigens getriggerd om het artikel te lezen, omdat ik naar aanleiding van de HIVOS-campagne op Moederdag een gedicht schreef over die rozen uit Afrika (http://de50plusmeisjes.nl/moederdag-met-rozen-uit-afrika/).

Gedicht

dag moederdag

dag moeder

rozen speciaal voor jou
ingevlogen uit Afrika

daar waar
rode rozen
en witte rozen
en gele rozen
en roze rozen
onder ongeëvenaarde omstandigheden
tot wasdom komen

gekoesterd door 12 uur zon
en 12 uur schaduw

geplukt door de zwarte handen
van zwarte moeders
en aanstaande moeders

gebonden tot een bos
van 10 of 20

geschikt door blanke handen
van blanke dochters

„dag mam
kijk eens hoe mooi
al die kleurtjes

zal ik ze even in een vaasje zetten”?

Gezien & Gelezen

Herman de Vries op de Biënnale van Venetië.

3 mei 2015

Wat een prachtige krasse knar. Wat een prachtige kop.

Herman de Vries (83) vertegenwoordigt Nederland op de Biënnale van Venetië dit jaar. Van oorsprong is hij plantkundige. Zijn vrije geest ging waar het heen moest gaan. De Vries werd kunstenaar.

Afgelopen vrijdag (1 mei) stond er in de Volkskrant een indrukwekkend interview met hem door Stefan Kuiper.

De natuur was en is en blijft zijn inspiratiebron.

Moeder natuur

“De natuur is onze primaire werkelijkheid. De cultuur komt daarna. Internet is tertiair, dat komt weer voort uit de cultuur. Maar alles voert uiteindelijk terug op de natuur; zij is het begin en het eind.”

“Daaruit verklaar ik de aantrekkingskracht van ruïnes; de natuur neemt de cultuur terug. In Venetië toon ik dat ook: een vervallen kerk waar de bomen het gebouw overwoekeren en de vlier door de tralievensters groeit. Op een wand heb ik een plakkaat laten aanbrengen: natura mater. Moeder natuur.”

P7300618

De natuur neemt de cultuur terug. Estland juli 2010. Ook ik ben gefascineerd door ruïnes.

 

Herman: see you in Venetië! Ergens tussen 9 mei en 22 november 2015.

Links

Hier had ik een link willen plaatsen naar het betreffende interview in de Volkskrant, maar het lukte me helaas niet om de link te knippen en plakken, noch die van de Biënnale, helaas. Maar met googelen kom je er vast ook wel.

http://www.hermandevries.org

 

 

 

 

Gezien & Gelezen Persoonlijk & Intiem

zo maar wat gedachten

7 april 2015

Getriggerd door Late Night

Gisteravond in Late Night interviewde Umberto Tan twee “YouTube-sensaties”: Mert Ugurdiken en Kelvin Boerma. Beiden hebben een zeer succesvol eigen You Tube kanaal. Marokkaan Mert figureert daarin als Mertabi. Hij maakt sketches, die echt heel humoristisch zijn: https://www.youtube.com/user/Realiteittijd.

Kelvin runt TheKelVlog (https://www.youtube.com/user/TheKelvlog) en vormt bovendien samen met Peter de Harder het Youtube filmduo de Cinemates (https://www.youtube.com/user/tc).

Onlangs werd bekend dat mediabedrijf Endemol een online reality serie gaat introduceren over de Cinemates. Het is een initiatief van de nieuwe Nederlandse tak van het wereldwijde merk Endemol Beyond, waarmee de producent zich toelegt op online video.

Zo maar wat gedachten, getriggerd door Cinemates

You Tube sterren nemen een enorme vlucht.

Die Cinemates hebben zelfs een webshop met Cinemates-merchandise.

Zo maar wat gedachten, getrieerd door Cinemates

Ambitie

Als ik zoiets zie, dan wordt ik zoooo ambitieus. Dan zou ik dat ook willen. Een eigen You Tube kanaal met de 50plusmeisjes.

Het zijn allemaal 20-gers die zo’n succesvol kanaal runnen, een enkele 30-ger en 40-ger daargelaten. De 50plusser is in geen velden of wegen te bekennen.

Zou er een markt zijn? Zou je 50plus meisjes -en 50plus jongens for that matter- verslaafd kunnen krijgen aan zo’n medium? Elke dag een videootje kijken. En chagrijnig worden als er geen videootje is, of als je het om de een of andere reden moet missen die dag?

Ik moet dat eens onderzoeken, het online gedrag van 50plussers.

Maar ja ik moet/wil zoveel.

Vooral met mijn website de50plusmeisjes. Meer posten, meer lezers bereiken.

Daarom dacht ik, ik begin maar eens met wat gedachten. Gedachten zoals die bijvoorbeeld bij mij opkomen als ik naar Late Night van Umberto Tan kijk.

Overigens ben ik helemaal niet zo’n fan van Late Night. Toch net te gladjes en te oppervlakkig.

Geef mij Pauw maar

Zo maar wat gedachten getriggerd door Late Night. Maar Pauw is beter.

Zoals hij afgelopen woensdag (1 april 2015) Shabir Burhani (alias Maiwand Al-Afghani) doorprikte. Meesterlijk. Aanleiding was het opheffen van de bankrekening van Burhani, omdat hij meerdere keren op ‘discutabele wijze’ in de publiciteit is gekomen. Wat een gladjanus die Burhani. Heel gedistingeerd sprak Pauw uit wat (hoop ik) een ieder dacht. “We hebben hier een poseur aan tafel”. Hij kwam wellicht een tikkeltje arrogant over, maar volgens mij is dat de façade waarachter hij zijn walging voor dit soort sujetten weet te verbergen.

Maar ik dwaal af. Dat heb je zo met ‘gedachten’. Net als in het actieve leven is het ook in de wereld van de gedachten soms moeilijk om gefocust te blijven. En dat schijnt er als je ouder wordt niet beter op te worden. Mmmm.

Mijn focus moet zijn: meer bloggen. Ik red dat niet met alleen maar doorwrochte stukken. Ik moet mijzelf aanleren makkelijker te kunnen/te durven posten. Dus ook zomaar wat gedachten.

Zo maar wat gedachten voor mijn blog. Met Elja Daae als mijn grote voorbeeld.

Elja Daae mijn grote voorbeeld met haar dagelijkse blogpost

Mijn grote voorbeeld is Elja Daae. Op haar site http://www.eljadaae.nl blogt ze elke dag. Elke dag! Al jarenlang!

Ze blogt over wat haar bezighoudt, zonder commerciële agenda. Altijd heeft ze een ‘boodschap’ die ik wil horen. Dagelijks lees ik haar post en nagenoeg dagelijks weet zij mij even aan het denken te zetten. Zo knap!

De 50plusmeisjes in een nieuw jasje

Ondertussen zit ik niet stil. As we speak laat ik een logo ontwerpen en ben ik op zoek naar een nieuw template (een nieuwe lay out) voor de website.

nieuw logo voor de50plusmeisjes

En, last but not least: ik heb iemand gevonden, die me gaat helpen met het inrichten van die template. En als troubleshooter.

De 50plusmeisjes anno nu, heb ik zelf in elkaar gefrommeld. Met behulp van internetadviezen en tutorials op You Tube. Zo ben ik veel wijzer geworden, dan ik een jaar geleden was. Toen wist ik niets van Fracebook, Twitter, bloggen. Nou ja, ik wist dat het bestond, maar “that was all folks”.

Grenzen

grens

Deze self made woman loopt nu tegen grenzen aan. Net als ik denk dat alles op de website naar behoren draait, vallen er ineens functionaliteiten als ‘archief’ en ‘abonneren’ uit. Hoe dat op te lossen is me een ra ra raadsel. Misschien dat het zou lukken als ik er uren aan zou spenderen. Maar dat wil ik niet. Ik wil posten.

En gelezen worden.

Vandaar deze post met zo maar wat gedachten.

Jammer alleen dat ik van die gedachten om 6.15 uur in de ochtend wakker word, terwijl de wekker op 7 uur staat. Toch maar er uit om mijn hersenspinsels op te schrijven. Doe ik dat niet, dan gaan ze zeker op in de vergetelheid en zonder discipline wordt het natuurlijk nooit wat met die website van me….

 

 

Gezien & Gelezen

Mark Rothko. Dat zou ik hem nog willen vragen.

12 maart 2015
Rothkowitz
uit Daugavpils
sneed in New York
zijn polsen door

 

Het schizofrene Daugavpils

In de zomer van 2010 maakte ik een reis door de Baltische Staten. Een nacht en een dagdeel bracht ik door in Daugavpils, de geboortestad van Mark Rothko (1903-1970).

Tegenwoordig ligt Daugavpils in Letland, vlak bij de grens van zowel Litouwen als Wit-Rusland. In de tijd van Rothko heette de stad Dynaburg en was het onderdeel van het Russische Rijk.

Daugavpils maakte op mij een schizofrene indruk. Het is een Letse stad, maar er wonen vooral Russen. Slechts 16% van de bevolking is Let. De officiële taal is Lets, maar in de straten hoor je Russisch.

Vanuit mijn hotel zag ik in de verte de oude stad met haar tientallen historische kerktorens. Pal onder mijn raam lag een schreeuwerig winkelcentrum naar Amerikaans model.



Lopend door de straten van Daugavpils overviel mij een gevoel van ontheemd zijn. Ik vroeg mij af hoe de inwoners zich hier thuis konden voelen.

De Joodse Mark Rothko woonde er tot zijn 10de jaar. Toen hij Daugavpils verliet was het een welvarende Russische industriestad. Vlak voor zijn vertrek was de stad opgefleurd door een aantal nieuwe kleurrijke huizen in art-nouveau stijl.

Emigreren naar een nieuwe wereld

In 1913, midden in de Eerste Wereldoorlog, emigreert de familie Rothkowitz naar De Nieuwe Wereld. Hoe ontheemd heeft Mark zich toen gevoeld?

Het duurde een tijdje voor hij zijn bestemming vond als kunstenaar, als schilder.

Sommige schilders zoeken niet perse een ‘podium’. Ze houden geen rekening met de (eventuele) beschouwer van hun werk.

Zo niet Rothko. Hij wil dat de beschouwer van zijn werk dezelfde religieuze ervaring heeft als hijzelf tijdens het schilderen. Misschien schilderde hij met een ideale beschouwer in zijn gedachten? Zoals sommige schrijvers schrijven voor een imaginaire lezer.

Mijn zoektocht

In beschouwingen over het werk van Rothko zijn woorden als sublimatie en mystieke (religieuze) ervaringen niet van de lucht. Dat word je geacht te voelen. Dan heb je het werk van Rothko begrepen. Dan hoor je bij de club.

Ik sta voor Rothko’s schilderijen en ga op zoek. Wat doen die schilderijen met mij? Het voelt heel fysiek. Alsof ik een wandeling maak door mijn lijf en hersenpan. Op zoek naar ervaringen. Ik ben alert. Gaat mijn hart sneller kloppen? Vormt zich spontaan een lach op mijn gezicht? Moet ik mij inhouden om een vreugdedansje te maken (inhouden, want dat doe je niet in een drukke museumzaal)? Wellen er tranen op? Krijg ik kramp in mijn buik?

De zoektocht begint met nauwkeurige beschouwing en het registreren van de deels rationele en deels emotionele reflectie daarop.

Mark Rothko. Untitled 1968.

Untitled 1968

Ik focus op de rafelranden tussen de kleurvlakken en ik geniet daar enorm van. Waarom? Geen idee. Ik vind het gewoon heel mooi.

Zevenentwintig zwarten

In de latere werken zie ik wel vijftig tinten grijs en zwart. Ik raak gefascineerd door de zwarte randen om de zwarte vlakken. Altijd als ik naar zwart kijk, denk ik aan een van de brieven van Vincent van Gogh aan zijn broer Theo. In oktober 1885 weidt Vincent uit over kleurgebruik in schilderijen. Ook de kleur zwart komt daarin aan de orde. Daarover schrijft hij:

“Frans Hals heeft wel zeven en twintig zwarten”.

En ja, toen ik daarna de portretten van Frans Hals in het Mauritshuis bekeek met Vincents uitspraak in mijn achterhoofd, toen zag ik het ook: minstens zevenentwintig zwarten.

Sindsdien kijk ik anders naar zwart.

Geweldig hoe je door een inkijk in het kijken van een ander zelf anders gaat kijken.

Mark Rothko. Detail Nr. 5, 1958. Gemeentemuseum Den Haag, 2014.

Detail van Nr. 5, 1958

Vooral in die zwarten zie je hoe Rothko de verf laag over laag op het doek heeft aangebracht. Hoe hier en daar de ene laag door de andere heen schijnt.

Mark Rothko. Nr. 10, 1949. Gemeentemuseum Den Haag, 2014.

Detail Nr. 10, 1949.

Vrolijk werd ik van de zalen uit de zogenaamde overgangsjaren. Geel, rood, oranje, blauw, groen; de kleuren spatten van het doek ‚in my face’ en in het hersengedeelte waar de emotie blijdschap zich bevindt.

Rationeel vond ik het in deze zalen interessant om Rothko’s weg van figuratief naar abstract te volgen.

Bij Mondriaan kan ik ook nooit genoeg krijgen van dat proces. Als Haagse met het Gemeentemuseum om de hoek kan ik dat zonder veel inspanning steeds weer ervaren. Gratis, met dank aan de Museumjaarkaart.

Maar ja, dan moet toch dat gevoel van sublimatie komen. Die (bijna) religieuze en/of mystieke ervaring. Die heb ik dan niet. Tenminste niet bewust.

Wel ervaar ik dat ik in het doek getrokken word. Dat ondanks de drukte op de tentoonstelling (ik ging natuurlijk toch pas het laatste weekeinde), ik alles en iedereen om me heen vergeet en me 100% op het schilderij kan concentreren.

De grootte van de doeken draagt daaraan bij. Rothko stemde het formaat af op het formaat van de gemiddelde mens. Het formaat van zijn toeschouwers. Ook gaf hij richtlijnen voor het ophangen: dat moest laag bij de grond. Letterlijk laagdrempelig.

En het werkt. De schilderijen lijken tegen mij te zeggen:

“kom…, kom maar binnen”.

Is dat wat ze bedoelen met een mystieke ervaring? Dat je je voelt opgenomen in het doek? dat je even alles om je heen vergeet?

“Untitled 1970”

Mark Rothko. Untitled 1970.

En ja, dan sta ik ineens voor dat laatste schilderij: “Untitled 1970”. Gemaakt vlak voor zijn zelfmoord op 25 februari 1970.

Heftig. Twee felrode rechthoeken. Dwars op het doek. De een iets groter dan de ander. Gescheiden door een rafelige lijn. Net iets boven het midden van het doek. Rondom in lichter rood een rand. Een kader om het doek Een kader om de rechthoeken.

Het is vooral die rode kleur die een enorme impact heeft. Omdat ik weet dat hij zelfmoord pleegde. Dat hij zijn polsen doorsneed en gevonden werd in een plas van bloed.

Dat zou ik hem nog willen vragen

Wanneer zette hij de laatste streek? Wanneer was dit laatste doek af? Dat waren vragen die bij me opkwamen toen ik voor “Untitled 1970” stond te peinzen.

Het was een vraag die sowieso door mijn hoofd speelde. Wanneer wist Rothko: Ja, nu is het af. Zo is het precies goed. Elke nieuwe penseelstreek is er een te veel.

Dat zou ik hem nog willen vragen.

Gedicht ‘Rothko Rood. Rothko Dood’

Rothko Rood. Rothko Dood.

in 1958 schilderde je nr. 5
het is mijn geboortejaar

door de rode tunnel zag ik het witte licht
kwam ik paars naar buiten

in het glas van jouw wit en rood en paars
gespiegeld

tussen medemensen
kijk ik
56 jaar na dato
naar jouw kwetsbaarheid

voor het einde
schilder je rood

voor de dood
schilder je rood

tomatenrood

bloedrood

centrale rafelranden
jouw persoonlijke verdwijnlijn

dat zwart uit ’64
dat kon ik nog verdragen

ingekaderde duisternis
zwart met zwart omrand

het hield het einde
op een afstand

Gezien & Gelezen Mindstyle & Lifestyle

'Inspiration' van de Bijenkorf. Ook voor 50plus meisjes?

1 maart 2015
ik cover
'Inspiration'
waarin karaktermodellen
inspireren

‘inspiration’ voor 50plus meisjes

Vier keer per jaar geeft de Bijenkorf een Inspiration Magazine uit. Het nieuwste nummer is gewijd aan [Icons] of Fashion.
Voor de shoots in dit magazine koos “topfotograaf” Pieter Henket “natuurlijk Nederlandse topmodellen”.

Top natuurlijk!

op de cover

Op de cover staat Daphne Groeneveld. Geïntrigeerd kijk ik in haar ogen, terwijl ik mijn blik tegelijkertijd niet van de half geopende dikke lippen kan afhouden.

Mijn eerste gedachte is:

“tjee, wat vooruitstrevend van de Bijenkorf, een dwerg op de cover”

Oeps. Vergissing.

Daphne Groeneveld mag in mijn ogen dan de fysionomie van een lilliputter hebben, op blz. 11 van het Magazine lees ik dat zij samen met landgenoten Lara Stone en Doutzen Kroes “in de hoogste modellenregionen” verkeert. 

karaktermodel

Al bladerend lees ik allerlei wetenswaardigheden over succesvolle vrouwelijke en mannelijke modellen van Nederlandse bodem.

Mijn bijzondere aandacht wordt getrokken door een elegante oudere man, gestoken in een strak kostuum en met glimmend gepoetste schoenen aan zijn voeten. Het blijkt “karaktermodel” Hans Kemmink te zijn.

Inspiration van de Bijenkorf met Hans Kemmink als karaktermodel.

Hans Kemmink als karaktermodel

Hij is de mannelijke helft van het legendarische Nederlandse modeontwerpers-echtpaar Puck & Hans. Vanaf 1968 tot 1998 verkochten zij hun bijzondere en soms zelfs spectaculaire collecties in hun eigen winkels in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Puck heeft de modeopleiding in Rotterdam gevolgd. Hans is autodidact en verzorgde o.a. de spraakmakende inrichting van de winkels.

ontwerpen van Puck & Hans

Ontwerpen van Puck & Hans

Puck en Hans zijn nog steeds bij elkaar.

Tegenwoordig is Hans kennelijk “karaktermodel”.

Googelen met dit woord levert geen hits op. Is het eufemistische “karaktermodel” misschien voortgekomen uit het brein van een geïnspireerd redactielid? Gefeliciteerd! Ik zou het zeker voordragen als woord van het jaar 2015, als ik De Bijenkorf was.

Hans Kemmink mag er zijn. Zeker. Maar Puck ook, als ik recente foto’s mag geloven. Geen maatje 36, maar (uiteraard!) goed gekleed, gekapt en gemanicuurd. Ze had zo als karaktermodel in Inspiration gekund.

Puck Kemmink. Prachtig 50plus meisje

Puck in oktober 2013

hij mag er zijn

In de categorie ‘hij mag er zijn’ valt ook het stoere mannelijke model in de advertentie van Marc O’Polo. Het is de 65-jarige acteur en countryzanger Jeff Bridges, die een van zijn sterke schouders leent aan Uma Thurman.

Inspiration van de Bijenkorf. Jeff Bridges in advertentie voor Marc O'Polo

Een mooi plaatje. Goed geconserveerde oudere man met veel jongere vrouw.

ik heb er geen problemen mee, maar…

Ik heb daar geen problemen mee. Het is zo’n beetje de story of my life. Moet kunnen.

Maar…

Hans Kemmink en Jeff Bridges zijn de enige twee modellen van boven de 20 en vrouwelijke ‘karaktermodellen’ zijn in geen velden of wegen te bekennen.

En dat terwijl de doorsnee twintiger het Bijenkorf-assortiment never nooit niet kan betalen en je je als 50plus meisje IRL in de Bijenkorf meteen thuis voelt. Unter freundinnen, zal ik maar zeggen.

be iconic

Directeur marketing Robert Bohemen geeft de lezer van het Inspiration Magazine mee:

Be Iconic. Geniet en zorg elke dag voor minstens één bijzonder modemoment.

Mag ik zo vrij zijn om Robert Bohemen ook iets mee te geven?

Be Iconic en zorg met het volgende Magazine voor een bijzonder modemoment. Maak een Inspiration voor 50plus meisjes.

Succes gegarandeerd, daar ben ik van overtuigd!

 

Gezien & Gelezen

Coming of Age films tijdens IFFR. Zetten je aan het denken.

2 februari 2015
Coming of Age
a never ending
story

Coming of Age. De struggle van volwassen worden.

Tijdens het IFFR zag ik twee films.
Le Meraviglie (de wonderen) en Approaching the Elephant.

Beide films zetten me aan het denken over de struggle van het volwassen worden. Wat is het toch een struggle “volwassen worden”. Wat is het toch een struggle voor ouders om kinderen te begeleiden in dit proces.

Le Meraviglie

Coming of Age in de film La Meraviglie

In Le Meraviglie schetst regisseuse Alice Rohrwacher het leven van een imker-familie. Vader, moeder, tante en vier dochters leiden een van de buitenwereld afgeschermd en in zichzelf gekeerd bestaan. De strenge Duitse vader Wolfgang probeert uit alle macht zijn zelfgeschapen ecologische microkosmos in stand te houden. Door de overheid opgelegde regels voor het produceren van honing dreigen hem financieel de das om te doen.

tv-programma als katalysator

Ingrijpend is het proces van de volwassenwording van oudste dochter Gelsomina. Als katalysator fungeert de komst van een televisieploeg. In het tv-programma ‘Le Meraviglie’ is men op zoek naar de familie met het meest authentieke streekproduct. De families moeten hun traditioneel vervaardigde producten aanprijzen binnen een The Voice-achtige formule, inclusief deskundige jury. In de film ‘Le Meraviglie’ wordt het tv-programma ‘Le Meraviglie’ steevast op een sprookjesachtige, surrealistische wijze in beeld gebracht. Dat levert bizarre taferelen op.

Een super commerciële tv-show op zoek naar de authenticiteit van het platteland: dat betekent het begin van het einde. Juist met de komst van het tv-programma is de traditionele manier van leven in deze streek gedoemd te verdwijnen.

coming of age in la merviglie

presentatrice van de tv-show in Etruskische outfit

ticket out

In dit familie-epos is de 14-jarige oudste dochter Gelsomina het ware hoofd van de familie. Samen met haar vader houdt zij het bedrijf draaiende en tussen de bedrijven door zorgt ze ook voor haar jongere zusjes.

Ze is gefascineerd door de presentatrice van het tv-programma, Milly Catena. Ze is vastbesloten aan de wedstrijd mee te doen.

Het is haar ticket out of her life as it is.

Door haar brokkelt de door de vader opgetrokken muur tussen het gezin en de buitenwereld steeds verder af.

Met Gelsomina’s coming of age zal ook het leven van de andere familieleden nooit meer hetzelfde zijn.

coming of age Le Meraviglie

Gelsomina in Le Meraviglie

een disfunctionerende familie?

Kijken we hier naar een disfunctionerende familie? Er is in de film geen sprake van PTSS-veroorzakende gebeurtenissen. In de basis is het een liefdevolle familie.

Maar de levens van de familieleden staan in dienst van het voortbestaan van het anachronistisch gerunde familiebedrijf. Voor de vader is het imker-bestaan zijn laatste en enige hoop op een afgezonderd leven, ver weg van de bedreigingen van de wereld van vandaag. Alles is daaraan ondergeschikt.

Vader Wolfgang is niet in staat zijn affectie te tonen, wat o.a. leidt tot een pijnlijk hilarisch hoogtepuntje in de film, waarbij een nutteloze kameel rondjes draait op het Italiaanse platteland. Door dochter Gelsomina een kameel te schenken vervult hij haar kleine-meisjes wens en ontkent hij tegelijkertijd haar groei naar volwassenheid.

Approaching the Elephant

Coming of Age in Approaching the Elephant

Jiovanni in Approaching the Elephant

Groei naar volwassenheid is ook een thema in de film Approaching the Elephant. In deze zwart-wit documentaire volgt Amanda Rose Wilder het reilen en zeilen van een radicale vrije school in het eerste jaar van zijn bestaan. De Teddy McArdle Free School in Little Falls New Jersey is de 262ste vrije school ter wereld sinds de oprichting van de eerste in Barcelona in 1901.

Er worden lessen aangeboden, maar de leerlingen zijn niet verplicht de lessen te volgen. Regels komen lopende het schooljaar tot stand in een democratisch proces, waarbij de kinderen en de volwassenen evenveel zeggenschap hebben.

chaos en ontreddering

In de omschrijving van de film wordt geconcludeerd:

„Wat je oordeel ook zal zijn, de geduldige camera van Amanda Rose Wilder laat zien dat het loont om kinderen serieus te nemen en hen als gelijke te behandelen.”

Ik zag vooral chaos en ontreddering. Zowel bij de kinderen als bij de volwassenen.

Schrijnend is de scène waarbij aan het einde van het jaar een van de leerlingen van school wordt verwijderd. Zelfs op de Teddy McArdle Free School blijkt hij niet te handhaven. De leerlingen beslissen bij meerderheid van stemmen over het lot van de onhandelbare Jiovanni. Hij zit erbij en kijkt ernaar.

Directeur en oprichter Alexander Khost heeft voor de stemming het lokaal verlaten. Maar niet nadat hij duidelijk heeft gemaakt dat stemmen vóór terugkeer van Jiovanni betekent dat hij dan de kuierlatten neemt

ach, arme

Alex valt toch wel heel erg door de mand als hij in een lange, enigszins larmoyante tirade zijn persoonlijke motieven onthult om een free school te beginnen. Natuurlijk had hij zelf een hekel aan school. Natuurlijk werd hij zelf vroeger gepest. Ach, arme.

Nog pijnlijker is zijn verongelijkte persoonlijke aanval op Jiovanni. Hij is toch zo gekwetst door het gedrag van Jiovanni. Door hem letterlijk en figuurlijk gebruikt als boksbal. Ach, arme.

En wie zorgt er  voor de huur…als hij zijn positie opgeeft? Dat is een argument waar kinderen onder de 12 wat mee kunnen, toch?

Ongetwijfeld is hij diep teleurgesteld dat hij Jiovanni niet binnen boord heeft weten te houden. Maar die teleurstelling betreft voornamelijk het falen van zijn eigen ideaal. Ik miste mededogen met het ongewisse lot van Jiovanni, voor wie eerder al ook op andere scholen geen plaats was. Ach, arme.

nut en noodzaak van regels

Los van probleemkind Jiovanni zitten er nog zo’n 10 andere kinderen op deze free school. Hun functioneren zette mij zwaar aan het denken over nut en noodzaak van al die regels die wij onze kinderen opleggen.

Het is een film met vele lagen. Of, zoals Amanda Rose Wilder het zelf formuleert:

“The film is just a lot of other things too – democracy, gender, children’s lives, social dynamics, starting something new. For me it is first and foremost a story”.

volwassen kinderen

Bij veel 50-plussers zijn de kinderen (bijna) het huis uit. Mijn zoon woont al jaren zelfstandig en mijn nog thuiswonende dochter wordt binnenkort 18.

Ik kan met enige afstand naar ze kijken. Ik zie de mensen die mijn kinderen geworden zijn. Volwassenen met goede en minder goede eigenschappen. Met talenten en handicaps.

De dag-in-dag-uit input in de vorming van de wezens die ik op de wereld zette loopt ten einde.

Mijn opvoeding was het tegenovergestelde van de opvoeding die de kinderen in Approaching the Elephant ten deel valt.

vangnet

Ik wilde voor mijn kinderen het ultieme vangnet  zijn. Het was mijn rol om risico’s te voorzien en te elimineren.

Alert naast de glijbaan staan om ze te kunnen opvangen, mocht dat nodig zijn. Als het even niet zo lekker liep op school: helpen met het huiswerk of bijlessen organiseren. Geen ruimte geven om cijfers op eigen kracht op te halen. Geen risico nemen op zitten blijven of van schooltype veranderen.

de maakbaarheid-generatie

Opgegroeid in de jaren 70 ben ik een kind van de maakbaarheid-generatie.

Met voldoende en gericht overheidsingrijpen was alles maakbaar.

Met voldoende en gericht ouderlijk ingrijpen zijn mijn kinderen ‚maakbaar’?

De kinderen op de Teddy McArdle Free School creëren vooral hun eigen vangnetten. Zij maken zichzelf.

what if?

Blijf ik zitten met de vraag hoe het mijn kinderen zou zijn vergaan als ze hun jonge jaren op een free school hadden doorgebracht?

Beiden hebben een hekel aan school. Ik zou ze dat graag hebben bespaard, maar ik gun ze ook dat ze met het welverdiende diploma op zak hun dromen kunnen waarmaken.

links

https://www.iffr.com/nl/search/?q=le%20meraviglie

https://www.iffr.com/nl/search/?q=approaching%20the%20elephant

http://cphdox.dk/en/content/“if-my-goal-was-promote-independent-schools-i-would-have-made-whole-other-movie”

https://www.flickr.com/photos/37442294@N08/sets/72157616725058528/

Gedicht Gezien & Gelezen

Poëzieweek 2015 van start met de gedichtendag.

29 januari 2015
poezieweek 2015

Poëzieweek 2015: met zingen is de liefde begonnen

Poëzieweek 2015. Gedicht de-wat-ooit-was-strop

“Met zingen is de liefde begonnen”. Dat is het motto van de Poëzieweek 2015.
Vanaf vandaag t/m 4 februari a.s.

“Niemand beter dan een dichter kan de complexiteit van de liefde bezingen: teder of vol passie, prille vlinders of reeds vertrouwde warmte, dromerige vreugde of hartverscheurend liefdesverdriet.”

Tja, die liefde. Hoe zal ik die bezingen?

Als 50plusmeisje draag ik heel wat liefdessporen met me mee.

Sommige hangen als een strop om mijn nek. Een rugzak in het kwadraat.

Poëzieweek 2015. Gedicht de-wat-ooit-was-strop
Gedicht

de-wat-ooit-was-strop

een onveranderbaar verleden
beheerst met klem mijn bestaan

onontkoombaar, onomkeerbaar
zijn de dagen van jaren her

met mijn bloed
vloeide leven weg
het kleeft nog aan jouw handen

jij die gaf,
nam ook mijn lust

uit geen bed
zal ik ooit ontwaken
zoals ik gisteren was

Link

http://www.poezieweek.com

Gezien & Gelezen

Levenslessen uit de krant, ook Erna Sassen voelt zich nog dat 16-jarige meisje

28 januari 2015
krantenpapieren
levenslessen
zwart op wit

FullSizeRender

een feest der (h)erkenning

Een feest der (h)erkenning was het interview met Erna Sassen in de rubriek Levenslessen in NRC Weekend van 24-25 januari.

Erna Sassen is 53 jaar oud. Maar zegt ze:

„misschien voel ik me nog steeds dat 16-jarige meisje”.

Haar uitspraak sluit naadloos aan op de pay-off van de50plusmeisjes.nl: „van buiten 50plus van binnen nog dat meisje van 16”.
Ontleend aan een gesprek met mijn 80-jarige oma. Haar woorden zijn mij altijd bijgebleven. http://de50plusmeisjes.nl/oma/

zijn en voelen

De zin „Misschien voel ik me nog steeds dat 16-jarige meisje” liet me niet los.

Hij is zo aarzelend. Waarom gebruikt ze “misschien”? Waarom gebruikt ze „voelen”? Waarom zegt ze niet dat ze nog steeds dat 16-jarige meisje „is”.

Hoe verhoudt voelen zich tot zijn? Voelen impliceert een zekere afstand.
Voelen volgt na zijn. Je bent dit of dat, er gebeurt je zus of zo en daarna voel je daar dan iets bij.

Er is een groot verschil tussen alleen zijn en je alleen voelen, zeg maar.

Is Sassen tussen haar 16de en 53ste in wezen onveranderd gebleven? Of voelt zij dat alleen maar zo?

keep-calm-and-sweet-16-6

de zenuwen

Erna Sassen ‚deed’ de toneelschool. Lange tijd was ze werkzaam als actrice. Ze maakte haar eigen theatervoorstellingen en was op tv te zien als zuster Suzanne Lievegoed in Medisch Centrum West.

Ze wilde één persoon worden en dacht dat te kunnen bereiken op het podium. Met een vader die chronisch depressief was viel haar jeugd niet mee. Ze had weinig zelfvertrouwen en twijfelde aan het nut van haar bestaan. Een eetprobleem was een van de gevolgen.

Haar carrière als actrice ging uiteindelijk ten gronde aan ‚de zenuwen’. Heftige angstaanvallen voor het ‚opgaan’ kregen de overhand en dwongen haar te stoppen met theater.

Erna Sassen werd schrijfster. Van kinderboeken en boeken voor jongvolwassenen.

woede

Haar leven werd beheerst door woede. Woede was de drijfveer om te gaan schrijven. Boosheid werd gekanaliseerd door het bijhouden van een dagboek en het schrijven van brieven aan vriendinnen.

Tegenwoordig voelt Erna Sassen zich eindelijk veilig. Als schrijfster bedenkt ze het leven achter de computer.

„Ik bedenk het leven liever achter de computer, dan dat ik eraan deelneem”.

Heftig!

jij en de wereld

Erna Sassen is lang zoekende geweest hoe zich te verhouden tot de wereld. Ze is in wezen niet veranderd. Ze heeft wel haar eigen manier gevonden om met het leven om te gaan. Ze vond het niet in het theater. Ze vond het wel in het schrijverschap.

Fijn voor haar!

onze eigen weg

Zo gaan we allemaal onze eigen weg om met de rauwe realiteit van het leven te kunnen dealen.

Gezien & Gelezen

The Image as Burden. Belast met de beelden van Marlene Dumas. Oudejaarsavond 2014.

31 december 2014

de lust van beelden
in onze hoofden
de last van beelden
in onze hoofden

The Image as Burden. Een van de meest indrukwekkende tentoonstellingen ooit.

Een van de meest indrukwekkende tentoonstellingen ooit vond ik The Image as Burden van Marlene Dumas. Nog te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam t/m 4 januari 2015.

Dumas is geboren in 1953. Een 50plus meisje dus, net als ik.

Aldus. Een van de meest indrukwekkende tentoonstellingen ooit, daargelaten natuurlijk mijn eerste museumervaringen. Die waren nieuw, dus onovertroffen. Mijn ‚tabula rasa’ is inmiddels beschreven met miljoenen (kunsthistorische) beelden. Mijn hersenen zijn geïnfiltreerd door visuele ervaringen opgedaan tijdens talloze museumbezoeken en kunstgeschiedeniscolleges; door afbeeldingen die ik bewust en onbewust zag in boeken, tijdschriften, kranten, abri’s, enz.

The Image as Burden. Ons tijdperk wordt gedomineerd door beelden en veel beelden komen ongefilterd binnen. Door amateurs gemaakte snapshots en filmpjes worden zonder nadenken 1-2-3 op internet geplempt. Niet gecensureerd door het oog en de lens van de professionele fotograaf, filmer of kunstenaar. Puurder en ongemanipuleerder krijg je het niet.

Dumas baseert haar werk op foto’s uit kranten en tijdschriften; op afbeeldingen van kunstwerken en op door haar zelf gemaakte foto’s van haar dochter of prostituees. Van deze gemanipuleerde beelden van de werkelijkheid maakt zij op haar beurt een eigen interpretatie/manipulatie.

“Ik schilder beelden”

Ze schildert niet ‚na’ noch ‚over’. Zoals zij zelf zegt: „Ik ben geen realist. Ik schilder beelden… Ik wil het hebben over wat het schilderij met het beeld doet, niet wat het beeld met het schilderij doet.”

The Image as Burden, Marlene Dumas, 1993
Op het titelschilderij The Image as Burden zien we een man, die een (dode?) vrouw in zijn armen draagt. Haar gezicht lijkt bedekt met een masker. Onvermijdelijk roept het de herinnering op aan de iconische piëta: de afbeelding van Maria met het lijk van haar zoon Jezus op haar schoot, rustend in haar armen

Het beeld van de dode ‚gemaskerde’ vrouw belast de man die haar draagt. Hij raakt dit beeld nooit meer kwijt.

Een verzameling beelden

Marlene verzamelt haar leven lang beelden. Ze zitten in haar hoofd en in haar beeldarchief. Hoe zwaar wegen deze opgeslagen en bewaarde beelden op Marlene Dumas zelf?

Hoe zwaar drukt op haar de verantwoordelijkheid om iets met die beelden te doen?

Kan een „image” te zwaar gaan wegen?

Het door Dumas gecreëerde beeld belast op zijn beurt de kijker.

Zij belast mij met haar beelden.

Tabula rasa

De beelden van Dumas komen bij mij niet binnen in een tabula rasa hoofd, maar in het hoofd van een kunsthistorica. In die pan wordt onophoudelijk geassocieerd. Daar gaan de beelden van Dumas de strijd aan met vele andere beelden.

De titel van de tentoonstelling „The Image as Burden” heeft mij ervan bewust gemaakt, dat die overvloed aan beelden in mijn hoofd een belasting voor mij zijn.

Ze zijn een lust, maar zeker ook een last.

Zij vormen een filter tussen mij en de werkelijkheid.

Tijdens het bezoek aan de tentoonstelling werd ik bevangen door een verlangen naar een onbelaste staat van zijn. Naar de ongeborene die ik was in de moederschoot. Hoe zou het zijn als je de indrukken die je in je leven hebt opgedaan om de zoveel tijd kon opschonen?

Are you sure you want to delete? YES!

Met een schone lei

Zoals zo’n magnetisch tekenbord, waarmee je met één beweging het tekenbord weer maagdelijk schoon kunt maken. Je kunt met een schone lei opnieuw beginnen.

Mooie uitdrukking is dat: „met een schone lei beginnen”.

Mooie droom is dat: weer met een schone lei (kunnen) beginnen.

Mooi motto is dat voor oudejaarsavond.

Teksten en titels

Dumas is gefascineerd door thema’s als dood, liefde en verlangen. Ze is een kunstenaar die figuratief werkt. Een geëngageerd kunstenaar. Een kunstenaar die becommentarieert, bevraagt en interpreteert. Met haar beelden, maar ook met handgeschreven notities en met de titels die ze haar werken meegeeft.

The Image as Burden, tentoonstelling Marlene Dumas

The Image as Burden, tentoonstelling Marlene Dumas

"lying comes from a lack of privacy"

Als talige beelddenker kijk ik altijd eerst naar het schilderij en pas daarna naar de titel. Dat ervaar ik als een spannend moment. Bij „zonder titel” voel ik mij steevast even geïrriteerd.

Titels kunnen verrassen. Je ervan bewust maken dat je het werk in eerste instantie -zonder de titel te kennen- anders begreep.

De titels van Dumas halen je uit je comfort zone. Ze dwingen je om nog een keer te kijken. Om nog een keer anders te kijken. Om (anders) te interpreteren. Onvermijdelijk brengt dit met zich mee dat je nadenkt over de betekenis van het werk en hoe jij je daartoe verhoudt.

Waterproof mascara

The Image as Burden, Marlene Dumas. Waterproof Mascara, 2008Een titel kan een schok van herkenning teweeg brengen. Dat overkwam me met ‚Waterproof Mascara’ (2008).

Ik liep de zaal in, zag het schilderij en dacht „dit is de ultieme personificatie van triestheid. Huilt ze? Heeft ze gehuild? En zo ja, dan heeft ze in ieder geval waterproof mascara op”. Bij deze gedachte kwam er even een glimlachje op mijn gezicht. Een schok van verbondenheid voer door mij heen toen ik daarna de titel las: „Waterproof Mascara”. Mijn hart sloeg een keertje over en ik begon te glunderen.

Na deze ervaring zette ik mijn weg door de tentoonstelling met een nog intensere belangstelling voort.

The Image as Burden is sowieso geen tentoonstelling waar je ff doorheen wandelt. Daarmee zou je vooral jezelf te kort doen.

Bij ‚Waterproof Mascara’ moest ik overigens meteen ook denken aan de Bretonse vrouwen van Gauguin. Natuurlijk door het zwarte jakje en de witte kap.

Tv-loze jeugd

Marlene Dumas is in Zuid-Afrika geboren en kwam in 1976 naar Nederland. In dat jaar vond in haar geboorteland de eerste officiële tv-uitzending plaats.

Tot 1976 was Dumas hoofd dus met name doordrongen van foto’s en niet van bewegende tv-beelden. Daargelaten natuurlijk wat zij aan films zag.

Ik bedenk me dat ik in 1976 al miljoenen tv beelden moet hebben geconsumeerd. Vanaf mijn vroegste jeugd nam de tv in onze woonkamer een prominente plek in. Zolang ik me kan herinneren was er tv. Eerst werd er in zwart wit uitgezonden en vanaf 1967 ook in kleur. Bij ons thuis werd de zwart-wit tv al snel ingewisseld voor een „kleuren-tv”.

Overdag was er alleen tv op woensdagmiddag en in het weekeinde. Ik herinner me Swiebertje (uitgezonden vanaf 1955), Rikkie en Slingertje (vanaf 1966), Paulus de Boskabouter (vanaf 1967); het Britse Ivenhoe (1958) en later het Nederlandse Floris (1969).

Dumas is tot 1976 niet aan tv-beelden blootgesteld. Zou dat wel zo zijn geweest, zou haar kunst dan anders zijn geweest?

Zou zij nu een 20-ger zijn en dus levend in een tijdvak dat gedomineerd wordt door beeldcultuur, zou haar kunst dan (wezenlijk) anders zijn geweest?

Ze is een chaotische mens. Zou zij ten onder zijn gegaan aan beelden?

Zoals ik om mij heen kinderen zie verdrinken in schermen.

Op de tentoonstelling liepen overigens opvallen veel 50-plussers rond.

Een enkele ‚blikopener’ van het museum daargelaten.

Weetje

Sinds 2008 kent het Stedelijk Museum ‘Blikopeners’. Het zijn jongeren met een open ’blik’ en een open mind voor kunst, vormgeving en het museum. Zij openen ‚blikken’ van anderen en gebruiken daarvoor hun persoonlijke ervaring en kennis.

Gedicht ‘Beelden’

beelden

oh, die beelden
die beelden
die zwarte beelden
die witte beelden
die bedrukte beelden

die beelden
van verdrukten
der aarde

ter aarde geworpen
de teerling

onverzettelijk
de revolutionairen
draaien zich om

marcheren
gekscherend schaterend
de grijze weg

los van de ernstige ernst
is het luchtiger lopen
op het levenspad

Links

http://www.marlenedumas.nl
http://www.stedelijk.nl
http://www.stedelijk.nl/educatie/blikopeners/wat-doen-ze
http://www.seniorplaza.nl/6070_RadioTV2.htm
http://www.beeldengeluid.nl/files/tijdlijn/tijdlijn.html
http://www.bol.com/nl/p/60-jaar-televisie/1002004011575378/